Endometrioza

Endometrioza nie jest po prostu “chorobą menstruacyjną” – jest to choroba, która może wpływać na całe ciało.
Występuje, gdy tkanka podobna do wewnętrznej wyściółki macicy, czyli endometrium, omyłkowo migruje i wszczepia się w obszary poza macicą, głównie w okolicy miednicy wokół macicy, jajników i jajowodów. Implanty te reagują na miesięczne wahania hormonów (estrogenu i progesteronu) podczas cyklu menstruacyjnego. Podczas tego cyklu estrogen może powodować rozrost tej tkanki, często powodując silny ból. Te implanty to endometrioza.

Źródło: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d5/Blausen_0349_Endometriosis.png

Endometrioza jest związana z zaburzeniami immunologicznymi i hormonalnymi. Gdy endometrioza rośnie, powoduje stan zapalny, który może prowadzić do zrostów, blizn, krwawienia wewnętrznego, dysfunkcji jelit lub układu moczowego, zaparć, bolesnych stosunków płciowych lub niepłodności. Ból fizyczny może być silny, co może prowadzić do zaburzeń psychicznych. Jest to połączenie, które pod wieloma względami może mieć wyniszczający wpływ na życie chorej kobiety.

Wg szacunków WHO endometrioza dotyka około 10% populacji kobiet i dziewcząt na całym świecie (ok. 200 milionów). W Polsce szacuje się, że jest to jedna na 8 kobiet. Nie jest znana przyczyna choroby i nie ma na nią lekarstwa, choć można ją leczyć. Z powodu braku edukacji na temat endometriozy, ból lub inne objawy są często klasyfikowane jako “część bycia kobietą” lub błędnie diagnozowane. Często powoduje to opóźnienie w otrzymaniu właściwej diagnozy endometriozy. Średnio prawidłowa diagnoza zajmuje 8-10 lat, a nawet więcej.

Niektóre kobiety z endometriozą nie mają żadnych objawów. Chirurg może przypadkowo wykryć chorobę podczas wykonywania innej operacji, takiej jak podwiązanie jajowodów. W przypadku wykrycia nieaktywnej endometriozy prawdopodobieństwo wystąpienia problemów w przyszłości wynosi mniej niż 10%. Konieczne będzie jednak długoterminowe monitorowanie, które może obejmować badania i obrazowanie USG lub MRI.

Zasadniczo endometrioza występuje w jamie miednicy. Może przyczepiać się do dowolnych części żeńskich narządów rozrodczych, w tym na, za lub wokół macicy, jajowodów, jajników (często tworzy torbiele, określane jako endometrioma lub „torbiele czekoladowe”), więzadeł maciczno-krzyżowych lub otrzewnej (wyściółka miednicy i brzucha). Endometrioza może również występować w ścianie mięśniowej macicy (adenomioza). Może również wpływać na jelita, pęcherz, jelita, wyrostek robaczkowy, odbytnicę lub nerwy nóg albo osadzać się w przestrzeniach między pęcherzem, odbytnicą, macicą lub pochwą. W rzadkich przypadkach endometrioza może rozprzestrzenić się poza obszar miednicy do nerek, płuc, przepony lub mózgu.

Endometrioza może dotknąć kobietę jeszcze przed wystąpieniem pierwszej miesiączki. W przypadku niektórych kobiet może to nastąpić nawet w wieku szkolnym. Wiele kobiet z endometriozą doświadcza objawów, które nasilają się w szkole średniej i na studiach. Większość z nich odczuje najbardziej dotkliwe objawy w wieku 20 – 35 lat.

Endometrioza może bardzo negatywnie wpływać na wszystkie aspekty życia:

• u młodych dziewcząt może przeszkadzać w uczęszczaniu do szkoły i uczestniczeniu w zajęciach sportowych lub innych pozalekcyjnych, także w życiu towarzyskim.
• może zmienić wybory zawodowe, a nawet zmusić chorą do rezygnacji z kariery zawodowej.
• może wpływać na finanse, gdy choroba przeszkadza w pracy oraz gdy chora walczy o uzyskanie właściwej diagnozy lub leczenia, płacąc za wizyty u różnych specjalistów oraz za specjalistyczne operacje usuwania endometriozy (w Polsce niezwykle trudno jest trafić do dobrego specjalisty endometriozy na NFZ).
• może wpływać na relacje z partnerem, przyjaciółmi lub członkami rodziny, którzy nie rozumieją choroby i jej skutków. Choroba może powodować ból podczas stosunku, a także prowadzić do niepłodności.
• może obniżać poczucie własnej wartości i powodować stany depresyjne. Z powodu niskiej świadomości tej choroby, wiele osób, w tym niektórzy lekarze i inni pracownicy służby zdrowia, traktują ból kobiety jako “normalny” lub twierdzą, że to wszystko jest w jej głowie, że histeryzuje lub wmawia sobie dolegliwości. Często pojawia się określenie, że „taka pani uroda” albo, że „miesiączka boli i to jest normalne”, a także stwierdzenia typu „przesadzasz, na pewno aż tak cię nie boli”.

Dokładna przyczyna endometriozy nie jest znana, ale jest ona zależna od hormonów. Oznacza to, że podobnie jak endometrium, które reaguje na zmiany hormonalne powodujące miesiączkę, tkanka podobna do endometrium znajdująca się poza macicą również krwawi. Krwawienie to może powodować ból, stan zapalny i blizny, a także może uszkodzić narządy miednicy.

Istnieje wiele teorii dotyczących przyczyn endometriozy, ale żadne udowodnione przyczyny nie mogą odpowiednio wyjaśnić każdego aspektu choroby. Poniżej przedstawione zostały niektóre z proponowanych teorii i przekonań dotyczących endometriozy:

• Wsteczna menstruacja jest jedną z możliwości, która może powodować endometriozę. Po raz pierwszy zasugerował to dr John Sampson. Miesiączka wsteczna ma miejsce, gdy tkanka endometrium wewnątrz macicy, która powinna zostać usunięta z organizmu podczas miesiączki, zamiast tego przepływa z powrotem do jej ciała przez normalnie otwarte jajowody, umożliwiając implantację tkanki w jej narządach. Chociaż 90 procent kobiet ma wsteczne miesiączkowanie, tylko u jednej na 10 diagnozuje się objawową endometriozę. Możliwe, że układ odpornościowy i układ limfatyczny chronią większość kobiet. Konieczne są dalsze badania w celu ustalenia, dlaczego wsteczne miesiączkowanie wpływa na kobiety w tak różny sposób.
• Teoria pozostałości Müllera sugeruje, że prekursory endometriozy mogą być obecne podczas rozwoju płodowego. Pozostają one uśpione, dopóki nie zostaną aktywowane i przekształcone w endometriozę w okresie dojrzewania, kiedy w organizmie wzrasta poziom estrogenów i rozpoczynają się miesiączki.
• Metaplazja koelomiczna i przejście komórek macierzystych to teorie, które sugerują, że komórki inne niż komórki Müllera mogą różnicować się w endometriozę. Komórki koelomiczne obejmują otrzewną. Komórki macierzyste szpiku kostnego mogą pomóc w naprawie wielu rodzajów tkanek.
• Endometrioza ma prawdopodobnie podłoże genetyczne. Dziewczęta, których bliskie krewne chorowały na endometriozę, są trzy do siedmiu razy bardziej narażone na zachorowanie na tę chorobę. Konieczne są jednak dalsze badania, aby w pełni zrozumieć genetyczne cechy endometriozy.
• Osłabiony lub nieprawidłowo działający układ odpornościowy i limfatyczny oraz odpowiedź zapalna organizmu również przyczyniają się do endometriozy, chociaż mechanizmy te są słabo poznane.

Ostatnie badania podkreślają znaczenie stresu oksydacyjnego, definiowanego jako zachwianie równowagi pomiędzy reaktywnymi formami tlenu oraz antyoksydantami, powodując uogólnioną reakcję zapalną w otrzewnej. Mówi się także o zaburzeniach mikrobiomu jako potencjalnym źródle endometriozy. Podkreśla się też rolę zanieczyszczenia środowiska (powietrza, wody, jedzenia, wszechobecnych w życiu szkodliwych związków chemicznych, np. w kosmetykach), które wpływa na powstawanie ognisk zapalnych w organizmie.

Ważna informacja: Endometrioza nie jest zaraźliwa i nie może być przenoszona z osoby na osobę poprzez kontakt.

Objawy endometriozy obejmują:

• nieprawidłowe, nieregularne miesiączki
• bolesne miesiączki
• silne krwawienia miesiączkowe
• uciążliwy PMS
• plamienia i krwawienia w trakcie cyklu
• bolesny stosunek płciowy
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe
• zaparcia
• wzdęcia (tzw. endobelly)
• mdłości
• bolesne wypróżnienia
• bolesne lub/i częste oddawanie moczu
• chroniczne bóle kręgosłupa
• bóle brzucha
• bóle miednicy nie związane z menstruacją
• bóle stawów
• nerwobóle
• niepłodność lub problemy z zajściem w ciążę
• migrena
• długotrwałe zmęczenie
• depresja
• lęki
• mgła mózgowa
• bezsenność

Endometrioza może powodować ból, który występuje regularnie, nasilając się przed i w trakcie miesiączki. Niektóre kobiety odczuwają ból przez cały czas, ale u innych może on pojawiać się i znikać. Ból może ustąpić podczas ciąży, a czasami może zniknąć bez żadnego leczenia.

Tutaj pobierzesz kartę samoobserwacji, dzięki której będziesz mogła monitorować Twoje objawy.
Pomoże Ci to w precyzyjnym określeniu co, kiedy i w jakim stopniu w trakcie cyklu Ci dolega, co
ułatwi Twojemu lekarzowi postawienie diagnozy.