Co to jest endometrioza?
Choroba immunologiczno hormonalno zapalna, w której tkanka wyścielająca macicę (endometrium) rośnie poza jej jamą. Ta nieprawidłowa rosnąca tkanka może znajdować się na różnych obszarach miednicy, takich jak jajniki, otrzewna, jajowody, pęcherz moczowy, wątroba, żołądek, przepona, śledziona czy jelita.
Pod wpływem zmian hormonalnych, ektopowe ogniska namnażającej się tkanki endometrialnej w jamie brzusznej tworzą rany, a tym samym miejscowe stany zapalne, powodując ból, blizny, zrosty, guzy naciekające i niszczące funkcje okolicznych organów wewnętrznych oraz inne powikłania. Szacuje się, że nawet co 8 kobieta na świecie może cierpieć na endometriozę, a u nawet 65% kobiet niepłodność jest spowodowana właśnie endometriozą.
Jakie są objawy endometriozy?
Endometrioza jest chorobą, która zazwyczaj występuje u kobiet w wieku rozrodczym, choć może również dotykać dziewczęta w wieku rozwojowym czyli od pierwszej miesiączki i starsze kobiety w wieku postmenopauzalnym. Choć główne objawy endometriozy to silne bóle menstruacyjne, bóle podczas stosunku seksualnego, obfite krwawienia menstruacyjne i problemy z zajściem w ciążę, każda pacjentka może doświadczać objawów inaczej.
Główne objawy jakie najczęściej zgłaszają pacjentki to:
– silne bóle menstruacyjne, utrudniające normalne funkcjonowanie, wyłączające pacjentki z życia zawodowego i społecznego,
– obfite i nieregularne krwawienia,
– bóle miednicy, nie związane z menstruacją,
– ból dolnego odcinka kręgosłupa promieniujący na uda,
– bóle brzucha,
– ból podczas oddawania stolca,
– ból podczas oddawania moczu,
– problemy z zajściem w ciążę,
– bóle podczas stosunku seksualnego,
– nudności, bóle głowy oraz biegunki,
– krew w stolcu i moczu.
Warto jednak pamiętać, że objawy i stopień zaawansowania choroby u każdej pacjentki mogą różnić się od siebie. Niektóre pacjentki mimo np.: IV stadium wg ASRM obecności choroby nie doświadczają bólu, a ich organy wewnętrzne są całkowicie zniszczone i zrośnięte ze sobą. Dlatego tak ważne są regularne wizyty w gabinecie ginekologicznym.
Jakie są stopnie endometriozy i jak się je określa?
Endometriozę klasyfikuje się na cztery stopnie według skali American Society of Reproductive Medicine (skala ASRM):
- Stopień minimalny I: niewielkie skupiska tkanki endometrialnej poza macicą.
- Stopień łagodny II: większe skupiska tkanki endometrialnej na kilku obszarach.
- Stopień umiarkowany III: większe skupiska tkanki endometrialnej na wielu obszarach, mogące powodować blizny i zrosty.
- Stopień ciężki IV: rozległe skupiska tkanki endometrialnej, obecność blizn, zrostów i innych powikłań.
Skala ASRM nie określa najcięższych postaci endometriozy głęboko naciekającej, dlatego jest obecnie stosowa bardzo rzadko.
W tej chwili lekarze specjaliści najczęściej posługują się skalą ENZIAN, która pozwala szczegółowo określić lokalizację ognisk endometrialnych w ultrasonografii dopochwowej wykonanej przez eksperta ginekologa w tej dziedzinie. Jest to bardzo pomocne przy dokładnym planowaniu zakresu operacji z pacjentką.
#Enzian classification: overview with potentially affected organs and compartments (https://www.endometriose-sef.de/aktivitaeten/klassifikation-enzian/)
Dlatego bardzo ważna jest prawidłowa diagnoza u lekarza ginekologa specjalizującego się w leczeniu endometriozy, ze względu na szczegółową diagnostykę oraz planowanie leczenia i przeprowadzenia ewentualnej operacji chirurgicznej, usuwającej zmiany endometrialne oraz określenie stopnia choroby, który ma bardzo duże znaczenie w postępowaniu z chorobą oraz płodnością pacjentki.
Pamiętajmy że obecnie rodzajem leczenia operacyjnego z wyboru w endometriozie jest małoinwazyjna chirurgia laparoskopowa, tzw: „przez dziurkę od klucza”.
Jak wygląda diagnostyka endometriozy?
Endometrioza może wpływać na jakość życia pacjentek, powodując chroniczny ból, problemy zdrowotne i niepłodność. Dlatego ważne jest, aby choroba została rozpoznana jak najszybciej i leczona przez specjalistę ginekologa, który zleci odpowiednie metody leczenia, takie jak leki hormonalne, leczenie chirurgiczne, terapię wspomagającą płodność oraz odpowiednią dietę i suplementację.
Endometriozę powinien potrafić zdiagnozować każdy ginekolog, jednak jest to czasami niemożliwe, ze względu na brak doświadczenia z chorobą wielu lekarzy. Przez to kobiety na diagnozę czekają czasami nawet kilkanaście lat. Dlatego najlepiej udać się do specjalisty ginekologa zajmującego się stricte endometriozą. Taki specjalista ginekolog w najszybszy sposób będzie potrafił zdiagnozować u nas chorobę.
Kroki jakie podejmuje lekarz w diagnozowaniu endometriozy są następujące:
– Ginekolog powinien przeprowadzić szczegółowy wywiad z pacjentką, aby zebrać informację na temat objawów i historii menstruacyjnej, chorób współistniejących oraz przebytych ewentualnie zabiegów czy porodów zwłaszcza jeśli zakończyły się cesarskim cięciem, które jest jednym z powodów powstawania endometriozy w powłokach brzusznych.
– Badanie we wziernikach pozwala dokładnie ocenić ściany pochwy i już na tym etapie wychwycić ogniska endometrialne w tylnym sklepieniu, podszyjkowo w przypadkach endometriozy pochwowo-odbytniczej. W badaniu oburęcznym inaczej palpacyjnym ocenia się kompartmenty przedni i tylny szukając twardych wszczepów endometrialnych zmieniających anatomię i powodujących zazwyczaj silne dolegliwości bólowe.
Następnie lekarz przeprowadza badanie ultrasonograficzne dopochwowe, którego obraz pokazuje mu właśnie w skali #ENZIAN, czy i gdzie pacjentka ma zlokalizowane ogniska endometrialne w układzie rozrodczym i miednicy mniejszej.
– Jeśli pacjentka wymaga dodatkowego badania uzupełniającego, lekarz może wysłać czasem pacjentkę na MRI, czyli rezonans magnetyczny miednicy mniejszej, jamy brzusznej oraz badania krwi.
Rezonans magnetyczny powinien ocenić przeszkolony do tego radiolog dlatego że zwiększa to znacząco wykrycie dodatkowych ognisk endometrialnych. Rezonans oceniony przez przypadkowego radiologa nie wnosi dla pacjentki korzyści klinicznej.
Pamiętajmy, że endometrioza jest chorobą przewlekłą, immunologiczno-zapalną przy której plan leczenia ustalamy na całe życie, dlatego diagnoza i dalsze leczenie powinno odbywać się pod okiem eksperta ginekologa oraz często innych specjalistów zaleconych przez lekarza prowadzącego.
Holistyczne podejście do leczenia Endometriozy powinno obejmować wsparcie multidyscyplinarnego zespołu ekspertów: ginekologii, chirurgii, urologii, dietetyki klinicznej, psychologii, psychiatrii, fizjoterapeutów, co pozwala zwiększyć skuteczność oraz bezpieczeństwo przeprowadzonego leczenia pacjentek.
Obecnie leczenie konwencjonalne jest uzupełniane często terapią żywieniową przeciwzapalną (link do artykułu o diecie przeciwzapalnej) i izolowaną suplementacją (link do artykułu o suplementacji), co znacząco zwiększa efekty i poprawia pacjentkom komfort życia.
Na naszej stronie w zakładce „Gdzie szukać pomocy”, znajdziesz specjalistów leczących endometriozę w całej Polsce.
